MALINA na Malagasy Advantista eto Lyon

Tafaroboka lalina tao amin'ny fanompoan-tsampy egiptianina ny vahoaka Isiraely nandritra ny taonjato maro nananosarotra. Tsy isalasalana fa nanamaizina ny fahalalan'izy ireo an'Andriamanitra sy ny sitrapony ary ny fahatsarany izany fanandramana izany.

Ahoana no ahafahan'Andriamanitra mamerina azy ireo Aminy indray?

Voalohany indrindra, nasehony ny maha-marina ny fitiavany an'ny Isiraely, ka tamin'ny nanafahany azy ireo tamin'ny hery sy ny fahagagana no nanehoany izany. Natombony tamin'ny fandresen-dahatra ny firenena izany mba hanoina amim-pitiavana ny fanekena atolony. Ny nampahatsiahy azy ireo ny asam-pahasoavana nataony ho azy tao Sinay no nataony voalohany.

Inona avy ireo sary an'ohatra roa maneho ny fomba nitondran'i Jehôvah ny Isiraely avy tany Egipta ho any Sinay? Eks. 19:4, Deo. 32:10-12; Deo. 1:29-31, Hos. 11:1
Inona no nampianarin'ireny sary an'ohatra ireny ny Isiraely (sy ampianariny antsika koa) mikasika ny tena toetran'Andriamanitra amin'ny olony?

Mampiseho ireny sary an'ohatra ireny fa mihevitra antsika sy mahatsapa lalina ny fahantrantsika ny Andriamanitsika. Vakio ny Sal. 103:13,14. Hitantsika amin'ireo sary roa ireo, dia ny voromahery sy ny ray mikarakara ny zanany, fa mihevitra izay hahasoa antsika tokoa Andriamanitra. Malemy fanahy, manohana, miaro, mampahery izy, ary faniriany ny hahatonga antsika ho tonga amin'ny fahamatorana tanteraka.

"Malaza amin'ny fahafoizany tena ho an-janany ny voromahery. Eny an-tampon-tendrombohitra koa izy ireny no mipetraka. Rehefa mampianatra ny zanany hanidina izy dia entiny eo an-damosiny ireny, ary entiny amin'ny toerana avo dia avo izay ahitana ireo lemaka eny amin'ny lohasahan'i Sinay eny. Avy eo dia alatsany any ambany any ny zanany. Raha mbola kely loatra ilay vorona ka matahotra ny hanidina dia mitsoriaka haingana ilay raim-boromahery mitanty azy ho eo an-damosiny indray ka entiny miakatra eny amin'ny akaniny eny an-tendrombohitra indray izy. Dia toy izany hoy ny feon'Andriamanitra no `nitondrako anareo (...) ary ny nampankanesako anareo ho at amiko." - Theology of Narration (Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans Publishing Company, 1976), George A. F. Knight, t. 128.

Ampitahao amin'ny fiheveran'Andriamanitra antsika ny fifampiheverantsika samy isika. Manao ahoana no tokony ho akon'ny fikarakarany antsika eo amin'ny fitsinjovantsika ny hafa?

Araka ny fanandramanao manokana, Inona no sary an'ohatra heverinao fa mahalaza ny fitiavan'Andriamanitra izay feno fiheverana antsika? Manomeza sary araka ny fandraisanao izany, avy amin'ny fanandramanao manokana, na avy amin'ny kolontsaina misy anao ihany koa. Zarao ao amin'ny kilasy misy anao izany.

" 'Koa lazao amin'ny Zanak'Isiraely hoe: "Izaho no Jehôvah, ary hitondra anareo hivoaka ho afaka amin'ny fanompoana mafy ampanaovin'ny Egyptiana anareo Aho ka hanafaka anareo amin'ny fanompoana azy: ary sandry ahinjitra sy fitsarana lehibe no hamonjeko anareo. Dia halaiko ho Ahy hianareo ho oloko, ary ho Andriamanitrareo Aho; dia ho fantatrareo fa Izaho no Jehôvah Andriamanitrareo, Izay mitondra anareo mivoaka ho afaka amin'ny fanompoana mafy ampanaovin'ny Egyptiana anareo."' " - Eks. 6:6,7.

Diniho ireo andininy ireo. Inona no foto-kevitra hitantsika ao, toy teo aloha ihany, mikasika ny anjara. ataon'Andriama-nitra ho an'ny olombelona ao anatin'ilay fifanarahana ao amin'ny fanekena? (Mariho ny fiverimberenan'ny teny hoe: Izaho, Ahy, Aho, -ko, ao anatin'ireo andininy ireo.)

Ny fanafahana ny Isiraely tamin'ny fanandevozan'ny Egiptianina sy ny fahafahana an'i Noa sy ny ankohonany tamin'ny Safodrano, dia tranga roa lehibe mitondra famonjena tena misongadina ao amin'ny asasoratr'i Mosesy. Samy manome fahalalana mikasika ny siansan'ny famonjena izy ireo. Kanefa ny tranga ao amin'ny Eksôdôsy no tena maneho ny endrika fototry ny famonjena.

Rehefa milaza amin'ny Isiraely Andriamanitra (amin'ny alalan'i Mosesy) hoe "hanafaka anareo Aho" - Eks; 6:6, dia ara-bakiteny no ilazany hoe: "hanao ny asan'ny`havana mahavonjy' Aho" na ny go'el.

"Ny teny hoe hamonjeko ao amin'ny Eks. 6:6 dia miresaka ny amin'ny havana anankiray izay mividy na manavotra amin'ny alalan'ny fandoavana onitra ho fanafahana ny havany akaiky, indrindra raha lasa andevo noho ny trosa na efa an-dalana ho tonga andevo izany havany izany. Raha jerena dia toa tsy nanana havana akaiky hamonjy azy i Isiraely, fa Andriamanitra izao no havany, dia havany mahavonjy." - His Way Out (Glendale, CA: Regal Books Division, G/L Publications, 1974), Bernard L. Ramm, t. 50.

Ahoana ho fahazoanao ny hevitry ny hoe Andriamanitra "manavotra" na "mamonjy", na mandoa onitra ho fanafahana ny olony amin'ny fahandevozana? Inona ilay sarany tsy maintsy naloa? Inona no ambaran'izany mikasika ny tombam-bidintsika? Jereo Mar. 10:45; 1 Tim. 2:6; Apok. 5:9.

Ambaran'Andriamanitra ao amin'ny Eks. 3:8 fa "nidina" Izy hamonjy ny Isiraely. Matoanteny hebreo efa fampiasa izy io entina milaza ny fifandraisan'Andriamanitra amin'ny olombelona. Any an-danitra Andriamanitra, ary isika kosa ety an-tany; koa amin'ny alalan'ny "fidinan" 'Andriamanitra eto an-tany ihany no ahafafany manavotra antsika. Raha lazaina amin'ny fomba mazava kokoa dia tsy afaka ny ho voavonjy isika raha tsy nidina teto an-tany i Jesôsy, niaina, nijaly, maty, ary nitsangana tamin'ny maty ho antsika. "Ary ny Teny dia tonga nofo ka nonina tamintsika" - Jao. 1:14, io koa dia entina ilazana ny fidinan'Andriamanitra mba hamonjy antsika.

Misarika ny sain'ny mpamaky ho amin'ny trangan-javatra telo lehibe ny bokin'ny Eksôdôsy. Misongadina toy ny tendrombohitra eo anivon'ireo havoana izay iva kokoa ireto tranga telo izay mihoatra noho ny tranga hafa ireto: dia ilay Fahafahana (Eksôdôsy), ny fanorenana ny fanekena, ary ny fanorenana ny tabernakely na fitoerana masina. Ny fanorenana ny fanekena, araka ny voarakitra ao amin'ny Eks. 19 -- 24 no ambony indrindra amin'izy telo ireo. Raha fintinina ny firafitry ny Eks.19 -- 24 dia mampiseho ny filaharan'ireo tranga ireo sy ny fifandraisany.

Na dia tsy anananao aza ny fotoana andinihana ireto toko sy andininy ireto, dia mifantoha amin'ny filaharan'ireo tranga:

1. Ny fahatongavan'ny Isiraely sy ny fitobiany tao Sinay rehefa avy nohafahan'i Jehôvah (Eks. 19:1,2).

2. Ny niresahan'Andriamanitra tamin'ny Isiraely ny amin'ny fanekena tiany atao amin'izy ireo (Eks. 19:3-6).

3. Ny naneken'ny Isiraely ilay fanekena ho setrin'izany (Eks. 19:7,8).

4. Ny fiomanana handraisana ara-dalana ilay fanekena (Eks. 19:9-25).

5. Ny fanambarana ny Didy Folo (Eks. 20: 1-17).

6. I Mosesy amin'ny maha-mpitondra ny tenin'ny fanekena azy (Eks. 20:18-21).

7. Ny filazana an-tsipiriany ireo fitsipika mandrafitra ny fanekena (Eks. 20:22-38; 21:1-37; 22:1-30; 23:1-22).

8. Ny fanaovan-tsonia ilay fanekena (Eks. 24:1-18).

Manana anjara asa iankian'aina tokoa io fanekena io eo amin'ny drafi-panavotana. Io no fanekena fahefatra voatanisa ao amin'ny Baiboly (ialohavan'ireo fanekena natao tamin'i Adama sy Noa ary Abrahama), ary ao aminy no anehoan'Andriamanitra ny Tenany amin'ny fahafenoany kokoa noho ny tany aloha, indrindra tamin'ny nametrahana ireo lalàm-pisoronana manontolo tao amin'ny fitoerana masina. Araka izany dia nanjary fomba nampiasain'Andriamanitra hanehoana amin'ny vahoakany ny drafi-pamonjena ny fitoerana masina, izay natao hambaran'izy ireo amin'izao tontolo izao.

Na dia nanafaka ny Isiraely tamin'ny fanandevozan'ny Egiptianina aza ny Tompo, dia tiany ny hahatakaran'izy ireo fa manana heviny lehibe sy lalina kokoa noho ny fahafahana amin'ny fanandevozana ara-nofo fotsiny ny atao hoe fanavotana. Ny hanafaka azy ireo amin'ny fahotana, izay fahandevozana faratampony, no faniriany, ary amin'ny alalan'ny sorona ataon´Ilay Mesia irery ihany no hahatanteraka izany, araka ny asehon'ireo aloka sy tandindona teo amin'ny fanompoam-pivavahana tao amin'ny fitoerana masina. Tsy mahagaga ary, raha tsy ela taorian'ny nanafahana azy ireo tamin'ny fahandevozana sy nanomezana azy ireo ny lalana, dia nomena toromarika hanorina ny fanompoam-pivavahana tao amin'ny fitoerana masina izy ireo, satria tao anatin'izany no nanehoan'Andriamanitra azy ireo ny drafi-pamonjena, izay tena hevitry ny fanekena sy zava-kendreny. Tsy misy dikany mantsy ny fanekena raha tsy fanekena mitondra famonjena avy amin'ny Tompo ho an'ny taranak'olombelona lavo. Izany no izy tany Edena, ary toy izany koa tao Sinay.

Nahoana no zavatra tsy maintsy natao ny fanekena teo amin'Andriamanitra sy ny vahoaka Isiraely? (Jereo Deo. 29:10-13, ary mariho indray ny endri-pifandraisana ao amin'ilay fanekena.)

"Koa ankehitriny, raha hihaino ny feoko tokoa hianareo ka hitandrina ny fanekeko, dia ho rakitra soa ho Ahy mihoatra noho ny firenena rehetra hianareo; fa Ahy ny tany rehetra. Dia ho fanjaka-mpisorona sy ho firenena masina ho Ahy hianareo. Ireo teny ireo no holazainao amin'ny Zanak'Israely." Eks. 19:5,6.

Ao amin'ireo andininy ireo Andriamanitra dia milaza ny amin'ny fanekena tiany atao amin'ny zanak'Isiraely. Amin'ny lafiny iray, na dia ny Tompo aza no niantso azy ireo, dia tsy natao an-tery tamin'izy ireo tsy akory izany antso izany. Nilaina ny fiaraha-miasa tamin'izy ireo. Eny fa na ny fanafahana azy ireo tany Egipta aza dia nilana ny fandraisan'izy ireo anjara: raha tsy nanao izany nasain'i Jehôvah natao izy ireo (toy ny fanosorana rà ny tolam-baravarana ohatra), dia tsy ho nohafahana. Tsotra tokoa! 

Eto koa ny Tompo dia tsy milaza amin'izy ireo hoe: "Na tianareo na tsia, dia ho rakitra soa ho Ahy sy ho fanjakam-pisorona ianareo." Tsy izany no izy, ary tsy milaza izany ilay andininy.

Vakio ny Eks. 19:5,6 voalaza etsy ambony. Ahoana no fahatakaranao izay lazain'Andriamanitra eto ao anatin'ny tontolon-kevitry ny famonjena amin'ny alalan'ny finoana? Manafoana ny foto-kevitry ny famonjena amin'ny alalan'ny fahasoavana ve ilay baikon'i Jehôvah mba hankatò Azy eto? Ahoana no anampian'ireto andininy ireto anao hahalala ny valiny? Rôm. 3:19-24; Rôm. 6:1, 2; Rôm. 7:7; Apôk. 14:12.

"Tsy ny fankatoavana no ahazoantsika famonjena, fa ny famonjena dia fanomezan'Andriamanitra maimaimpoana raisina amin'ny finoana. Nefa ny fanoavana dia vokatry ny finoana." - DHK, t. 71.

Saino ny amin'izay tian'Andriamanitra natao ho an'ny firenen'ny Isiraely: tsy vitan'ny nanafaka azy ireo tamin'ny fahandevozana tamin'ny fomba mahagaga fotsiny Izy, fa tiany ho rakitra soa ho Azy koa izy ireo, sy ho fanjakam-pisorona. Naorin'Andriamanitra teo amin'ny famonjeny (ara-nofo, toy ny nanafahany azy ireo tamin'ny fahandevozana, sy ny famonjeny mandrakizay) ny fifandraisan'izy ireo, ary nokatsahiny tamin'izany ny hanandratra azy ireo ho amin'ny fahamboniana ara-panahy sy ara-tsaina ary ara-pitondran-tena, izay hahatonga azy ireo ho fahagagana ho an'izao tontolo izao fahizay. Izany rehetra izany dia natao mba hitorian'izy ireo ny filazantsara amin'ny firenena rehetra. Ny hany nilaina hataon'izy ireo ho setrin'izany, dia ny mankatò.

Ahoana no tokony hanehoan'ny fanandramantsika miaraka amin'Andriamanitra manokana, isam-batan'olona, io foto-kevitra hitantsika ao amin'ny lesona androany io?

Toa milamina avokoa ny zavatra rehetra raha ny fijery azy am-boalohany. Manafaka ny olony i Jehôvah, omeny azy ireo ny teny fikasan'ny fanekena, ary dia manaiky izy ireo fa izay teny rehetra nolazain'i Jehôvah dia hataony. Fifanarahana "raitra" tokoa izany, sa ahoana ny hevitrao?

Vakio ireto andininy manaraka ireto. Inona no fanazavana entin'izany mikasika ny namalian'ny Isiraely ny fanekena? Rôm. 9:31,32; Rôm. 10:3; Heb. 4:1,2.

Na inona na inona asain'Andriamanitra ataontsika, dia tsy maintsy amin'ny finoana no iorenan'ny fifandraisantsika Aminy. Ny finoana no fototra iorenan'ny asa izay manaraka azy. Ny asa, amin'ny maha-asa azy fotsiny, na madio toy inona aza ny antony nanesika azy, na amin-pahatsorana manao ahoana aza no anaovana azy, na be toy inona aza izany, dia tsy mahatonga antsika ho azo ekena eo anatrehan'llay Andriamanitra masina. Tsy hain'ny asa natao izany tamin'ny andron'ny Isiraely, ary mbola tsy nova izany amin'izao androntsika izao.

Na manantitrantitra mandrakariva ny amin'ny tokony hanaovana asa aza ny Baiboly, nahoana ny asa no tsy hahatonga antsika ho azo ekena eo anatrehan'Andriamanitra? (Jereo Isa. 53:6; Isa. 64:6; Rom. 3:23.)

Indrisy anefa fa noraisin'ny vahoaka hebreo ho fomba hahazoam-pamonjena ny fankatoavany, fa tsy vokatry ny famonjena azy. Ny fankatoavan'izy ireo ny lalana no nikatsahany fahamarinana, fa tsy nitady ilay fanamarinana avy amin'Andriamanitra amin'ny alalan'ny finoana izy ireo. Ny fanekena tao Sinay, na dia nampiarahina tamin'ny tsipirian-dalana sy toromarika maro kokoa aza, dia natao ho fanekem-pahasoavana, tahaka ireo fanekena rehetra teo aloha ihany. Io fahasoavana arotsaka maimaimpoana io dia mitondra fiovana ao am-po, izay mitarika ho amin'ny fankatoavana. Mazava loatra fa tsy ny fiezahan'izy ireo hankato no olana (mitaky ny fankatoavan'izy ireo rahateo ilay fanekena); fa ny "karazam-pankatoavana" asehony, izay tsy tena izy akory, araka izay asehon'ny fizotry ny tantaran'ilay firenena.

Vakio Rôm. 10:3, ary diniho manokana ny tapany farany. Inona no hazavain'i Paoly eto?

Inona no mitranga amin'ireo izay miezaka manamarina ny tenany? Nahoana no tsy maintsy mitarika ho amin'ny fahotana, tsy fahamarinana, ary fikomiana ny fanaovana izany? Diniho ny fiainantsika manokana. Tsy tandindomin-doza hanao toy izany koa ve isika?

Vakio "Ny fahafahana", toko 25; "Hatreo amin'ny Ranomasina Mena ka hatrany Sinay", toko 26, sy "Ny namakiana ny lalana tao Sinay", toko 27, ao amin'ny PM.

"Ny toe-tsaim-pahandevozana dia vokatry ny fikatsahana hivelona araka ny lalam-pivavahana, amin'ny fiezahana mafy amin'ny herin'ny tenantsika hanatanteraka ny fitakian'ny lalàna. Ny hany fanantenana ho antsika dia ny fidirantsika ao amin'ilay faneken'i Abrahama, izay fanekem-pahasoavana amin'ny alalan'ny finoana an'i Jesasy Knisty. Ny filazantsara notorina tamin'i Abrahama ihany, izay nitondra fanantenana ho azy, no ilay filazantsara izay torina amintsika koa ankehitriny, ka ananantsika fanantenana. I Abrahama dia nijery an'i Jesôsy, Izay Tompon'ny finoantsika sy mpanefa azy." - SDABC, b. 6, t. 1077.

"Nandritra ny fanandevozana tany Egipta dia verin'ny Isiraely, amin'ny ampahany lehibe tokoa, ny fahalalana ny lalan'Andriamanitra, ka nampifangaroiny tamin'ireo fomba amam-panaon'ny mpanompo sampy ny fitsipiny. Izany no antony nitondran'Andriamanitra azy ireo tany Sinay, ka tao no nanambarany ny lalany, izay ny vavany mihitsy no nanonona azy." - PP, t. 334.

FANONTANIANA HIFANAKALOZAN-KEVITRA:
1. Natao hitehirizana ny fahafahan'ny Isiraely ara-batana sy ara-panahy ny fanekena; amin'ny fomba ahoana? (Jereo Lev. 26:3-13; ampitahao amin'ny Deo. 28:1-15.)

2. Vakio indray ny Eks. 19:5,6. Mariho ity fanambarana nataon'ny Tompo ity: "Fa Ahy ny tany rehetra". Nahoana izy no miiaza izany ao anatin'ny tontoion-kevitra izay itadiavany hanao fanekena amin'ireto olona ireto? Nahoana no mifanaraka indrindra amin'izany ny fahatakarantsika ny atao hoe Sabata sy ny lanjany?

3. Fantatsika tsara to ny fahasoavan'Andriamanitra irery ihany no ahazoantsika famelana ny helotsika. Manampy antsika hanana fiainann-pinoana sy fankatoavana ny fahasoavan'Andriamanitra; ahoana no fahazoantsika ny anjara asan'ny fahasoavan'Andriamanitra ao anatin'izany?

Famintinana: Fanekem-pahasoavana ilay fanekena nataon'Andriamanitra tamin'ny Isiraely tao Sinay. Nanome porofo marobe ny amin'ny fitiavany sy ny fikarakarany feno fahasoavana Andriamanitra, tamin'ny nanafahany azy ireo tamin'ny fomba mahatalanjona tamin'ny fanandevozan'ny Egiptianina. Tao anatin'izany no nanasany ilay firenena hiditra amin'ny fanekeny, ho fiarovana ny fahafahany sy ho fikolokoloana izany. Ny fiafaran'ny tantaran'izy ireo dia maneho fa tsy takany ny tena hevitra marin'ny fanekena ka navadiny ho fitadiavam-pamonjena amin'ny alalan'ny asa izany. Tsy azontsika atao ny hanaraka ny tsy fahombiazan'ny Isiraely ka hanao tsinontsinona ilay fahasoavana mahagaga izay natosaka ho an'ny mpanota.