Lesona Sekoly Sabata H. ho avy

FIDIONAREO ANIO!

Hodinihina mandritra ny herinandro: Jos. 24; Gen. 12:7; Deo. 17:19; Deo. 5:6; 1 Mpanj. 11:2,4,9; 2 Tim. 4:7,8.

Tsianjery:

"Nefa raha tsy sitrakareo ny hanompo an'i Jehôvah , dia fidionareo anio ary izay hotompoinareo (...) fa raha izaho sy ny ankohonako kosa, dia hanompo an'i Jehôvah izahay." - Jos. 24:15

Ao anatin'ny tontolon-kevitry ry tontolon-kevitry ny fanompoam-pivavahana ho fanavaozana ny fanekena ny toko farany ao amin'ny bokin'i Josoa, saingy amin'ity Lindray mandeha ity dia ilay mpitarika ny Isiraely efa antitra no nitarika izany. Na dia tsy fanekena aza io toko io fa fitantarana ny fotoana manokana nanavaozan'ny Isiraely ny fanekena, dia hita ao ihany ireo singa nanamarika ny fifanarahana na fanekena nifanaovana tamin'ny tompomenakely tany Proche-Orient tamin'izany andro izany: (1) sasinteny izay manondro ilay tompomenakely manao fanekena voalohany; (2) tantara izay milazalaza ny fifandraisana eo amin'ilay tompo sy ny mpanompony: (3) ny andinindinin'ny fanekena izay milaza amin'ilay mpanompo mba haneho fahatokiana feno amin'ny tompony, fahatokiana izay miorina amin'ny fankasitrahana; (4) ireo fitahiana noho ny fankatoavana sy ny ozona noho ny fandikana ny fanekena; (5) fitanisana ireo vavolombelon'ny fianianana nataon'ilay mpanompo; (6) fandraketana an-tsoratra izay hovakina amin'ny hoavy; (7) fanamafisana ny fanekena.

Efa manakaiky ny fotoana hahafatesan'i Josoa nefa tsy mbola manangasanga izay handimby azy. Ny fanavaozana ny fanekena dia fampahatsiahivana amin'ny Isiraely fa Yahweh mihitsy no Mpanjakan'izy ireo, ary koa raha mitoetra ho mahatoky Aminy izy ireo dia hahazo ny Fiarovany. Tsy mila olombelona hanjaka aminy ny Isiraely. Amin'ny maha-firenena eo ambany fanapahan Andriamanitra azy dia tokony ho ao an-tsain'izy ireo mandrakariva fa Jehovah no hany Mpanjakany.

*Famerenana ny lesona ny sabata 27 Octobra.

TEO IANAREO!

"Ary Josoa nanangona ny firenen'ny Isiraely rehetra tarly Sekema ka niantso ny loholon'ny Isiraely sy ny lehibeny sy ny mpitsara azy ary ny mpířehy azy, ka dia niara-niseho teo anatrehan Andriamanitra izy ireo." - Jos. 24:1.

Tao Sekema no nanorenan'i Abrahama alitara ho an'i Jehôvah raha vao tonga tao amin'ny tany izy, ary tao no nanomezan' Andriamanitra azy voalohany ny teny fikasana ny momba io tany io (Gen. 12:6,7). Ankehitriny, nony tanteraka ireo teny fikasana nomena an'i Abrahama fahiny, dia manavao ny fanekeny amin'Andriamanitra ny zanak'Isiraely, eo amin'ilay toerana izay nanomezana ny teny fikasana voalohany. Ny antso nataon'i Josoa dia mampahatsiahy ireo teny nataon'i Jakoba: "Arionareo ankehitriny ary ny andriamani-kafa, izay eo aminareo." Jos. 24:23; ampitahao amin'ny Gen. 35:2-4. Na ny toerana izay isehoan'ilay toe-javatra aza dia efa manao antso ny amin'ny hanehoana fankatoavana tsy mizarazara amin'Andriamanitra sy ny hahafoizana ireo "andriamanitra" hafa rehetra.

Vakio ny Jos. 24:2-13. Inona ny foto-kevi-dehiben'ny hafatra ampitain'Andriamanitra amin'ny zanak'Isiraely?

Andriamanitra no lohahevitra fototry ny lasa izay tsiahivina eto: "naka ... Aho", "naniraka... Aho", "namely", "nataoko", "nitondra anareo nivoaka Aho", "namonjy anareo tamin'ny tànany Aho", sns. Tsy ny Isiraely no mpandray anjara fototra ao anatin'io tantara io fa tantaran'izy ireo kosa no tantaraina ao. Andriamanitra no namorona azy ireo. Raha tsy niditra an-tsehatra teo amin'ny fiainan'i Abrahama Izy. dia ho nanompo ireo sampiny ihany izy ireo. Ny fisian'ny Isiraely amin'ny maha-firenena azy dia tsy noho ny fahamendrehan'ireo razany fa asa manontolon'ny fahasoavan Andriamanitra. Tsy zavatra tokony hampirehareha azy ny fitoeran'ny Isiraelita tao amin'ny tany fa antony tokony hanompoan'izy ireo an'Andriamanitra.

Ahitana fiovan'ny mpisolo tena indimy ao amin'ny teny nataon'i Jehovah, avy amin'ny hoe "hianareo" mankamin'ny "izy ireo" (ny razan'izy ireo). Noraisina ho toy ny taranaka iray ihany ity taranaka tao Sekema ity sy ny razan'izy ireo. Nirin'i Josoa ny haneho amin'ny İsiraely ny zavatra izay efa voalazan'i Mosesy tao amin'ny Deo. 5:3; nambarany fa tsy ny razan'izy ireo ihany no nanaovan'i Jehôvah fanekena fa izy rehetra izay manatrika amin'io fotoana itenenany io. Ny ankamaroan ireo izay nanatrika teo dia tsy nandalo tamin'ny fanandraman'ny Eksodosy. Tsy izy "rehetra" no tany an-tendrombohitra Horeba kanefa nataon'i Josoa toy ny hoe teo izy rehetra. Izao izany raha fintinina: tokony horaisin'ny taranaka vaovao mifandimby rehetra ireo lesona nomena tamin'ny lasa. Ilay Andriamanitra izay niasa ho an'ireo razany fahiny dia vonona ny hiasa ho an'ilay taranaka ankehitriny.

Inona avy ireo fomba hahatahantsika, amin'ny maha-fiangonana antsika, manamaty ny fahatsapana ny andraikitsika; Izany hoe, mahatsapa fa miantraika amin'ny tsirairay avy ao anatin'ny fiangonana ny zavatra ataontsika?

AMIN'NY FAHITSIANA SY NY FAHAMARINANA

Inona no nasain'i Josoa nataon'ireo Isiraelita? (Jos. 24:14,15). Midika inona ny hoe manompo an'l Jehôvah amin'ny fahitsiana sy ny fahamarinana?

Ny fiantsoana nataon'i Josoa dia maneho mazava fa tsy maintsy misafidy ny Isiraely na hitoetra ho firenena miavaka sy honina ao amin'ny tany amin'ny alalan'ny fankatoavana ny Mpamorona azy, na hiverina ho tahaka ny iray amin'ireo mponina marobe mpanompo sampy izay tsy manana ny maha-izy azy ary tsy manan-tarnjona sy iraka hotanterahina. Azy ireo ny safidy.

Roa sosona ny antso nataon'i Josoa: ny hananan'ny Isiraely fahatahorana an'i Jehôvah sy ny hanompoan'izy ireo Azy "amin'ny fahitsiana sy ny fahamarinana." Ny fahatahorana an'i Jehovah dia tsy midika ho fangovitana sy fisamboaravoaran'ny fihetsehampo tsy mitsahatra. Tsy izany, fa manondro ny fanajana fatratra sy ny fahatahorana izay teraka avy amin'ny fiaikena ny fahalehibiazan Andriamanitra tsy hay takarina sy ny fahamasinany ary koa ny maha-tsy manam-petra Azy izany, ary koa manondro ny fahakelezantsika sy ny maha-mpanota sy manam-petra antsika. Ny fahatahorana an'Andriamanitra dia fahatsapana mandrakariva ny halehiben ireo fitakiany, fiaikena fa tsy Raintsika any an-danitra fotsiny Izy fa Andriamanitra Mpanjaka koa. Ny fahatsapana tahaka izany no hitarika ho amin'ny fiainam-pankatoavana (Lev. 19:14; Lev. 25:17, Deo. 17:19; 2 Mpanj. 17:34). Raha hoenti-milaza ny toetra ao anatiny izay tokony hananan'ny Isiraelita anankiray ny "fahatahorana", dia ny fanompoana kosa no vokatr'izany fahatahorana an'Andriamanitra izany.

Teny hebreo roa no mamaritra ny fanompoana notakina tamin'ny Isiraely: "amin'ny fahitsiana" ary "amin'ny fahamarinana." Ny teny voalohany (tamim) dia ampiasaina indrindra ho mpamari-toetra hoenti-milaza ny fahatanterahan'ny biby izay atao fanatitra. Ny teny faharoa izay manondro ny fanompoan'ny Isiraely dia ny "fahamarinana," na koa ny "fahatokiana" (Heb. 'emet). Hoenti-milaza tsy fiovaovana izany ankapobeny. Hoenti-manondro an'Andriamanitra io teny io, Izy ilay mahatoky tanteraka amin'ny Isiraely.

Azo ianteherana sy mendri-pitokisana ny olona mahatoky. Raha ny marina, dia mangataka amin'ny Isiraely i Josoa mba hanehoan'izy ireo fahatokiana amin' Andriamanitra tahaka ny fahatokian'Andriamanitra amin'ny vahoakany teo amin'ny tantara hatrizay. Tsy fanarahana ivelambelany ireo Fitakiany fotsiny izany fa fahitsiam-po tsy mizarazara. Tokony ho hita taratra eo amin'ny fiainan'izy ireo ny fankasitrahana an'Andriamanitra noho izay efa nataony ho azy. Raha ny marina, dia tahaka izany koa no tokony hifandraisantsika amin'izao andro izao amin'i Jesôsy.

Midika inona ho anao ny hoe manompo an'i Jehôvah "amin'ny fahitsiana" sy amin'ny "fahamarinana"? Inona avy ny zavatra mety hanembantsembana eo amin'ny flainanao ka misakana ny fanoloran-tenanao amin'ny fahafenoana ho an'Andriamanitra?

AFAKA MIFIDY NY HANOMPO

Amin'ny maha-mpitarika marina sy mahatoky an'i Josoa 1 Sam. 15 dia manaja ny safidy malalaka ananan'ny vahoakany izy ary maniry ny hanompoan'ny Isiraely an'i Jehovah araka ny safidim-pon'izy ireo fa tsy amin'ny faneriterena. Izany hevitra izany no tena tiany havohitra raha ninia nampiasa ny matoanteny hoe "nifidy izy (jereo ny Jos. 24:22). Any amin'ny andalan-tSoratra Masina hafa, ny hoe bakhar, "mifidy", dia manondro ny fifidianan' Jehovah ny Isiraely (Deo. 7:6.7, Deo. 10:15: Deo. 14:2). Nanana fahalalahana hanao "tsia" tamin'i Yahweh ny zanak'Isiraely taorian'ny nifidianany azy ireo, kanefa tsy misy heviny sady fahadalana izany. Afaka nanao "eny" tamin Andriamanitra izy ireo ary nitohy ny fiainany, na koa niodina Taminy ka ho fongana.

Inona no navalin'ny Isiraely ny antson'i Josoa? (Jos. 24:16-18). Araka ny hevitrao, inona no anton'ny valintenin'i Josoa manoloana ny teny nataon'ny Isiraely? (Jos. 24:19-21).

Tao anatin'ny valinteny hentitra maneho ny faneken'izy ireo no niaiken'ny Isiraelita fa ilay Andriamanitra notompoin'ireo patriarka sy ny razan'izy ireo koa no "Andriamanitsika" Jos. 24:17,18, izay eken'izy ireo hotompoina amin'ny fanoavana tsy mizarazara. Taorian'izany fanambarana izay tsy azo lavina fa maneho fahatokiana izany, dia mety hihevitra isika fa teny maneho fankasitrahana sy fampirisihana no hataon'i Josoa; tsy Izany anefa no niseho. Toa nahitana fiovana be teo amin'ny resaka nifanaovan'i Josoa sy ny vahoaka; nanjary toa nijoro hanohitra ny fanambaran'ny Isiraely izy ary nanery azy ireo hisaintsaina lalina kokoa. Raha niresaka momba ny fitantanana feno fahasoavana nitondran Andriamanitra azy ireo tamin'ny lasa izy teo aloha, dia nanjary nampitandrina ny Isiraelita tamin'ny fanehoana sarin'ny Andriamanitra anankiray izay tsy mora ny manompo Azy.

Fantatr'i Josoa ny fiovaovan'ireo taranaka voalohany, izay nampanantena fa hankato an'Andriamanitra, tamin'ny alalan'ny fiteny tahaka izany ihany (Eks. 19:8; Eks. 24:3; Deo. 5:24), kanefa nanadino ireo fampanantenana nataony raha vao avy nilaza izany tsy ela akory (Eks. 32). Araka izany, dia nampiasa hailahateny i Josoa mba hahazoany antoka fa takatry ny Isiraelita tsara ireo teboka maro mifandraika amin'ny tenin'izy ireo. Voalohany, ny fanapahan-kevitra ny hanompo an'Andriamanitra dia zavatra feno fahamatorana tokoa, izany no tokony hamaritra ny maha-izy ilay firenena manontolo araka ny fampahafantaran Andriamanitra ny Sitrapony. Mazava ireo fitahiana azo eo am-panatrarana izany tanjona izany nefa tsy maintsy takatra amin'ny fahafenoany koa ireo vokatry ny tsy fankatoavana. Tsy zo raikitra ananan'ny taranak'olombelona tsy akory ny famelan-keloka fa fahagagana vokatry ny fahasoavan Andriamanitra.

Faharoa, ny fanapahan-kevitry ny Isiraelita ny hanompo an'Andriamanitra dia tokony ho araka ny nahim-pon'izy ireo fa tsy vokatry ny faneren'ny mpitarika, eny fa na i Josoa aza izany.

Fahatelo, tokony ho tsapan'ny Isiraely fa tsy hain'ny olombelona ny manompo an'Andriamanitra amin'ny herin'ny tenany. Tsy amin'ny fanarahana ireo zava-takin'ny fanekena no hahatontosan'ny olona ny fanompoana an'Andriamanitra, fa amin'ny alalan'ny fifandraisany a IImanokana amin'ilay Tompo Mpamonjy (ampitahao amin'ny Eks. 20:1,2; Deo. 5:6,7).

NY LOZA MIFANDRAIKA AMIN'NY FANOMPOAN-TSAMPY

Vakio ny Jos. 24:22-24. Nahoana i Josoa no tsy maintsy namerina ny antso tamin'ny Isiraelita ny hanarian'izy ireo ny sampiny?

Loza mananontanona tokoa ny fanompoan-tsampy fa tsy zavatra foronin'ny saina fotsiny tsy akory. Tany aloha no efa nilazan'i Mosesy ny zanak'Isiraely mba handray fanapahan-kevitra tahaka izao, teo amin'ireo lernak'i Moaba (Deo. 30:19,20). Ny andriamanitra izay resahina eto dia tsy ireo tany Egypta na koa any am-pitan'ny ony, fa ireo izay "eo amin'izy ireo". Izany no mahatonga an'i Josoa miangavy ny olony mba hampanatona ny fon'izy ireo amin'i Jehovah. Natah no teny hebreo ampiasaina eto, izay midika hoe "manatsotra", na "miraika". Maneho ny sarin'ny Andriamanitra iray izay andrandraina mba hiondrika sy hihaino vavaka izany (2 Mpanj. 19:16; Sal. 31:2,3, Dan. 9:18), ary izany koa no fihetsika takin'ireo mpaminany amin'ny Isiraely aty aoriana (Isa. 55:3; Jer. 7:24). Ampiasaina izany mba hanondroana ny fihemoran'i Solomona rehefa nivily nanaraka ireo andriamani-kafa ny fony (1 Mpanj. 11:2,4,9). Tsy fironana voajanahary ao anatin'ny fon'olombelona be fahotana ny hanongilana ny sofiny hihaino ny feon'Andriamanitra. Fanapahan-kevitra voasaina lalina no ilaina vao mahay mampirona ny fontsika ho amin'ny fanatanterahana ny sitrapon'Andriamanitra isika.

Tahaka izao ny hevitra ara-bakitenin'ny valintenin'ny Isiraelita: "Hihaino ny feon'Andriamanitra izahay." Manasongadina ny fankatoavana vokatry ny fifandraisana amin'Andriamanitra izany. Tsy asaina manaraka fitsipika tsy misy aina toy ny milina ny Isiraely. Ny fanekena mantsy dia fifandraisana velona amin'i Jehôvah , ka tsy mahalaza azy amin'ny fahafenoany raha ny didy amam-pitsipika fotsiny. Tsy nokendrena ho fanarahana fitsipika hentitra na oviana na oviana ny fivavahan'ny Isiraely fa ho fifandraisana mitohy amin'ilay Mpamonjy masina sy be indrafo, izay atao amin'ny finoana sy ny fitiavana.

Na dia nanao fampanantenana telo sosona ny hanompo an'i Jehôvah aza ireo vahoaka, izay nitarika ho amin'ny fanesorana ireo andriamani-kafa teo amin'izy ireo araka ny baikon'i Josoa, dia tsy misy tatitra milaza fa tena niseho tokoa izany. Manerana ny bokin'i Josoa, dia manjary mahazatra ny mitatitra ny fahatanterahan'ireo zavatra nandidian'i Josoa (na i Mosesy) ho ohatry ny fankatoavana. Ny tsy fahitana ny tatitra momba izany any amin'ny fiafaran'ilay boky dia maneho fa tsy mbola tanteraka ny hafatr'i Josoa. Tsy ho an'ireo taranaka tamin'ny andron'i Josoa ihany ny antso manan-danja indrindra ao amin'ny bokiny ny mba hanompoana an'i Jehovah, fa miantefa koa amin'ny taranaka vaovao tsirairay amin'ny vahoakan'Andriamanitra izay hamaky sy handre izany hafatra izany.

Impiry ianao no efa nampanantena an'i Jehôvah fa hanao zavatra iray nefa tsy nanao izany akory? Inona no anton'izany? Inona no ambaran'ny valinteninao mikasika ny fahasoavana?

TSARA FIAFARA

Vakio Ireo teny famaranana ny bokin'i Josoa Izay nosoratan'ny mpanoratra iray nahazo tsindrimandry avy amin' Andriamanitra (Jos. 24:29-33). Sady miłodika mijery ny flainan'i Josoa tamin'ny lasa ireo teny ireo no mibanjina ny hoavy koa; amin'ny fomba ahoana?

Teny mampisaintsaina no entin'ny fehin-tantara mamarana ny bokin'i Josoa, amin'ny fitaterana ny fahafatesan'i Josoa sy i Eleazara mpisoronabe. Mampitaha ny fiainana tany ivelan'ny tany Kanana sy ny fiandohan'ny fiainana ao amin'ilay tany ny mpanoratra raha mitantara ny fandevenana an'i Josoa sy ny fandevenana an'i Eleazara ary ny fandevenana ny taolan'i Josefa. Tsy hirenireny intsony ny Isiraely, ary tsy hitondra intsony ny taolambalon'ireo mpitarika azy any amin'izay alehany. Tany anaty zohy no nandevenan'ireo patriarka ny havan-liany (Gen. 23:13,19; Gen. 25:9,10) tao amin'ny tany iray novidina tany Sekema (Gen. 33:19). Ankehitriny dia mandevina ny mpitarika azy ao amin'ny faritry ny lovany izy ireo; midika ho fitoerana maharitra izany. Efa tanteraka izao ireo teny fikasana nomena ireo patriarka. Ny fahatokian'i Jehovah no kofehy ara-tantara mampifandray ny taranak'Isiraely amin'ny fiainan'izy ireo ankehitriny sy amin'ny hoavy.

Ireo paragrafy farany ao amin'ilay boky no mampifandray ny fitambaran'ny tantara manontolo amin'ny tantara mivelatra kokoa tamin'ny lasa; manokatra lalana ho an'ny hoavy koa anefa izany. Nambaran'ny arsevekan'i Canterbury taloha, George Cary, tao anatin'ny lahateniny tao amin'ny fiangonana Holy Trinity any Shrewsbury fa "taranaka iray sisa dia tsy hisy intsony" ny fiangonana anglikanina.

Raha ny marina, dia tandindomin-doza mandrakariva ny ho fongana ny fiangonana, ary efa tahaka izany tamin'ny andron'ireo vahoakan'Andriamanitra tao amin'ny TT. Efa hifarana izao ny toko iray manan-danja eo amin'ny tantaran'ny Isiraely. Miankina amin'ny valinteny asetrin'izy ireo ny fanontaniana maro mifandraika amin'ny hoavy ny hoaviny. Ho mahatoky amin'i Jehôvah ve ny Isiraely? Ho vitan izy ireo ve ny hanohy ny asa tsy vita amin'ny fakana ny tany Kanana manontolo? Moa ve izy ireo hahay hifikitra amin'i Yahweh ka tsy hivily hanaraka ny fanompoan-tsampy? Nahatoky tamin'i Jehôvah ny taranaka teo ambany fitarihan'i Josoa, saingy handeha eo amin'ny lalana ara-panahy efa nosoritan'io mpitarika lehibe io harahiny ve ny taranaka manaraka? Tsy maintsy miatrika ireo fanontaniana ireo ny taranaky ny vahoakan'Andriamanitra rehetra mifandimby, izay mamaky ny bokin'i Josoa. Ny fahombiazan'izy ireo dia miankina amin'ny toetry ny valinteny asetriny izany eo amin'ny fiainany andavanandro sy ny fitondrantenan'izy ireo manoloana ireo fahamarinana nolovainy.

I Josoa dia "niady ny ady tsara" 2 Tim. 4:7, tahaka an'i Paoly. Inona no tsiambaratelon'ny fahombiazan'i Josoa? Inona no fanapahan-kevitra tokony horaisinao anio, mba hanananao antoka tahaka azy koa ny amin'ny famonjena?

FIANARANA FANAMPINY

Vakio ny "Teny farany nataon'l Josoà", tt. 523-526 ao amin'ny PM.

"Tamin'ireo vahoaka betsaka nivoaka avy tany Egypta, dia maro no nivavaka tamin'ny sampy. Nahery tokoa ny fahazarana ka nitohy tao amin'ny miafina izany fomba fanao izany, eny fa na taorian'ny fanorenam-ponenana tao Kanana aza. Fantatr'i Josoa ny fisian'izany faharatsiana izany teo anivon'ny Isiraelita, ary tsinjony miharihary tokoa ireo loza haterany. Niriny fatratra ny hahita fanavaozana tanteraka teo amin'ireo vahoaka hebreo. Fantany fa raha tsy manapa-kevitra ny hanompo an'i Jehôvah amin'ny fony rehetra izy ireo, dia hanohy hihataka Aminy hatrany hatrany. (...) Ampahany tamin'ireo vahoaka hebreo ireo no mpivavaka marina, fa ny ankamaroany kosa dia mpanaraka fombafombam-pivavahana fotsiny ihany, samy tsy hita teo amin'ny fanompoany na ny hafanam-po na ny fitiavana. Nanompo sampy tao am-pony ny sasany saingy menatra ny hiaiky marina izany." - ST, 19 Mey 1881.

"Voarakitra tao amin'ny bokin'ny lalana io fanekena io mba ho voatahiry amim-pahamasinana. Rehefa izay dia nanangana vato lehibe iray teo ambanin'ny hazo terebinta i Josoa, teo anilan'ny tabernakelin'i Jehôvah . 'Dia hoy Josoa tamin'ny vahoaka rehetra; Indro, io vato io ho vavolombelona amintsika; fa efa nahare ny teny rehetra nolazain'i Jehovah tamintsika io, dia ho vavolombelona aminareo io, fandrao handainga amin'Andriamanitrareo hianareo.' Mazava ny fanambaran'i Josoa eto fa ny toromarika sy ny fampitandremana nolazainy tamin'ny vahoaka dia tsy teniny tsy akory fa tenin'Andriamanitra. lo vato lehibe io no hampahatsiahy an'ireo taranaka mifandimby ny toe-javatra niseho izay tokony hotsaroan'izy ireo, ary koa ho vavolombelona hanameloka ny vahoaka raha toa izy ireo ka mitotongana ho amin'ny fanompoan-tsampy indray." - ST, 26 Mey 1881.

FANONTANIANA hifanakalozan-kevitra

1. Ifanakalozy hevitra ny dikan'izao andalan-teny izao: "fa Andriamanitra masina Izy, Andriamanitra saro-piaro" - Jos. 24:19. Amin'ny fomba ahoana no isehoan'ny fahasaro-piaron'Andriamanitra?

2. Ahoana no ifandraisan'ny fitiavantsika an'Andriamanitra amin'ny fahafa-hana misafidy nomeny antsika? Izany hoe, afaka ny ho tia Azy marina tokoa ve isika raha toa tsy tena nanana fahalalahana? Azo terena ve ny tena fitiavana? Raha tsy izany, nahoana?

3. Inona avy ny fomba ahafahan'ireo mpitarika ny fiangonana ankehitriny mampita ny fanilo amin'ny taranaka manaraka?

4. Eritrereto ny fiainan'i Josoa sy ny fehinkevitra izay milaza fa nandritra ny fotoana rehetra niainan'i Josoa dia nanompo an'i Jehôvah ny Isiraelita. Inona ny fehinkevitra tianao hataon'ny olona momba ny fiainanao